Serdecznie zapraszamy na otwarcie wystawy pt. Młody Weiss, które odbędzie się w dniu 28 sierpnia o godzinie 16.00 w Muzeum Janisa Rozentālsa i Rūdolfsa Blaumanisa (ulica Alberta 12–9)

Wystawa została przygotowana przez Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie we współpracy z Ambasadą Rzeczypospolitej Polskiej w Rydze oraz Stowarzyszeniem Muzeów Pamiątkowych i Muzeum Janisa Rozentālsa i Rūdolfsa Blaumanisa w Rydze.

Wystawa czynna od 28 sierpnia do 26 października 2019 r.

Młody Weiss

Muzeum Literatury zgromadziło unikalną kolekcję prac Wojciecha Weissa z przełomu XIX/XX wieku, stanowiącą przykład zjawiska wczesnego ekspresjonizmu w malarstwie polskim końca XIX wieku. Międzynarodowy kontekst wczesnej twórczości Weissa zaprezentowany został po raz pierwszy na zorganizowanej przez Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie wystawie Totenmesse. Munch. Weiss. Przybyszewski, 1995, prezentowanej w Muzeum Literatury w Warszawie i w Munch-museet w Oslo, gdzie obrazy Weissa wzbudziły powszechną sensację. Okazało się wówczas, że Weiss i Munch czerpali z podobnych źródeł inspiracji: katastrofizmu końca wieku, egzystencjalistycznego pesymizmu, gnozy, filozofii Artura Schopenhauera, a przede wszystkim z jej oryginalnej wersji zawartej w pismach Stanisława Przybyszewskiego, w tym teorii metafizyki i walki płci. Tym razem nasza kolekcja prezentowana jest w Rydze w Muzeum słynnego łotewskiego malarza Janisa Rozentālsa, w sąsiedztwie jego pracowni i Muzeum Art Nouveau. Rozentāls, jak wiadomo, był jednym z najbardziej aktywnych twórców życia artystycznego i modernizatorów sztuki bałtyckiej. Jego rolę jako malarza i animatora życia artystycznego Rygi porównać można do działalności Przybyszewskiego w Krakowie. Tytuł wystawy został zaczerpnięty z prekursorskiej książki prof. Wiesława Juszczaka, zatytułowanej „Młody Weiss”.

Wojciech Weiss (1875–1950). Wybitny malarz, rysownik, grafik. Jego twórczość ewoluowała od ekspresyjno-symbolicznych fascynacji przez poszukiwania kolorystyczne po zmysłową, klasyczną dojrzałość. Urodził się w Leordzie na Bukowinie, jako syn emigranta po powstaniu styczniowym. W 1891r.  rozpoczął naukę w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. W latach 1895–1899 uczył się u Leona Wyczółkowskiego, pozyskując w ostatnim roku nauki pracownię mistrzowską, tzw. majsterszulę. Kończąc studia wszedł w krąg krakowskiej bohemy, zaprzyjaźnił się ze Stanisławem Przybyszewskim, którego poglądy wywarły nań głęboki wpływ. Był zafascynowany malarstwem Edwarda Muncha. Obrazy i rysunki Weissa pojawiały się na łamach „Życia”. Jego twórczość stała się reprezentatywna dla ruchu „Młodej Polski”. Od 1898 roku wystawiał regularnie z Towarzystwem Artystów Polskich „Sztuka”, zostając jego członkiem, a później prezesem. Od 1906 r. był członkiem wiedeńskiej Secesji. W 1899 roku wyjechał na stypendium do Paryża, próbując odnaleźć własny malarski styl. W 1900 r. na Wystawie Światowej w Paryżu został wyróżniony za obraz Portret rodziców. W 1901 roku, otrzymawszy stypendium hr. Tyszkiewicza podjął studia we Florencji, a w 1902 r. w Rzymie. Fascynowało go zderzenie kultury antycznej ze światem chrześcijaństwa. W roku 1904 wraz z ojcem zakupił posiadłość w Kalwarii Zebrzydowskiej. Miejsce to stało się dla nich rodzinnym gniazdem i inspiracją twórczości. Złączył się węzłem małżeńskim z Ireną (Aneri), jego uczennicą i malarką. Od 1907 r. prowadził zajęcia na macierzystej uczelni, od 1910 r. na stanowisku profesora; w latach 1918–1919 i 1933–1936 pełnił funkcję rektora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Oprócz ekspozycji krajowych brał udział w wielu wystawach zagranicznych, m.in. w Wiedniu, Berlinie, Paryżu, Pradze, Wenecji, Stanach Zjednoczonych oraz w 1934 r. w Rydze w wystawie sztuki polskiej „Polijas jaunāko laiku tēlojošā māksla”. Był członkiem Komitetu Honorowego Wystawy Sztuki Łotewskiej w Zachęcie w Warszawie zorganizowanej w 1936 r. przez Towarzystwo Polsko Litewskie i Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych. Został uhonorowany wieloma nagrodami oraz najwyższymi odznaczeniami państwowymi: polskimi, austriackim, bawarskim oraz łotewskim Krzyżem Komandorskim Orderu Trzech Gwiazd III klasy. W tak zwanym „okresie białym” (ok. 1906-1910), zrodzonym z fascynacji artysty sztuką japońską i plenerowym malarstwem francuskim, rozjaśnił swoją paletę. Po 1914 roku podjął dialog ze sztuką muzeów, w tym arcydziełami renesansu i baroku, malując wiele aktów. To one przyniosły mu zaszczytne miano polskiego Renoira. W czasach wielkiego kryzysu malował kompozycje nawiązujące stylistycznie do nurtu nowej rzeczowości. W latach 40. kontynuował główny nurt swej twórczości skupiając się na malowaniu pejzaży nadbałtyckich i z okolic rodzinnej Kalwarii. Zmarł w Krakowie.